Bitler, yaklaşık 5.000 türü bulunan kanatsız böceklerdir ve Phthiraptera takımına aittirler. Bu küçük parazitler, tek delikliler, pangolinler, yarasalar ve memeli deniz hayvanları dışındaki hemen hemen tüm kuşlar ve memelilerde yaşayabilen sıcakkanlı zorunlu parazitlerdir. Bitler, tifüs gibi ciddi hastalıkların taşıyıcısı olabilirler.
Çiğneyici bitler, konakçılarının tüyleri veya kılları arasında yaşar ve deri ile diğer atıklarla beslenirler. Emici bitler ise konakçılarının derisini delerek kan ve diğer vücut sıvılarıyla beslenirler. Bitler genellikle bütün hayatlarını tek bir konakçı üzerinde geçirirler ve yumurtalarını (sirke) kıllara veya tüylere yapıştırırlar. Yumurtalarından çıkan nimfalar, yetişkin olmadan önce üç kez tüy dökerler ve bu süreç yaklaşık dört hafta sürer.
İnsanlar üzerinde yaşayan üç tür bit bulunmaktadır: baş biti, vücut biti ve kasık biti. Vücut biti, bilinen herhangi bir böceğin en küçük genomuna sahip olması nedeniyle model organizma olarak sıkça kullanılmış ve üzerinde çokça araştırma yapılmıştır. Bu özellikleri, bitleri bilimsel çalışmalar için önemli bir tür haline getirmiştir.
Bit eklem bacaklılar sınıfında bulunan bir parazit türüdür. Bitler temiz olan ortamlar da daha kolay yaşayabilen ve yok etmesi en zor olan canlılardan biridir. Ne kadar temizlerseniz pek fayda sağlayamazsınız. Tamamen kurtulamazsanız bir süre sonra geri gelen bitler kullanılan ilaçlar ve bakım sayesinde yok edilecek bir sorundur. İnsan üzerinde hayatını sürdürebilen çeşitli bit türleri bulunmaktadır. Bunlar arasında saç, vücut ve kasık biti gibi çeşitleri bulunmaktadır. Gün içinde yaklaşık 5 ila 10 defa arasın da kan emmektedirler.
Bu canlılar, birkaç gün zarfın da sayılarını 10’a katlayabilirler. İnsanlar arasın da en çok saç biti olarak bilinmektedir. Ancak bakımsız vücutlar da ve kasıkta bit görülmektedir. Saç temizliği zor olduğu için saçtaki bit sorunu çok uzun vadede çözüm getirmektedir. Diğer iki bit türünün temizlenmesi daha kolaydır. Pek çok denenmiş yöntem bulunmaktadır. Fakat pek etkili olmakla beraber önü alınamayan bu sorunun çaresi ilaç kullanımı gerektirmektedir. İlaç haricinde limon ve sirkeye kadar evde denenen yöntemlerde bulunmaktadır. Bit insanın psikolojik olarak da kendini kötü hissetmesine neden olmaktadır. Bitler, devamlı kaşıntı ve kızarıklık ve huzursuzluk vermektedirler.
Bit
Yüzyıllardır insanlarda sorun teşkil eden asalak canlılar olarak bilinen bitler, trajikomik bir geçmişe sahiptirler. Dünyanın her köşesinde olan bitlerin, milyonlarca yıldır var olduğu bilinmektedir. Bitlerin geçmişi insanlık tarihi kadar eskiye dayanmaktadır. İnsanlar da yaşayan bitlerin 4 bin yıllık mumyaların üzerinde olduğu görülmüştür. İnsanlık tarihinde önemli bir konuma sahip olan bitler, bir belediye başkanın da, kimi zaman da prens ve leydiler de görülmektedir. Bitlerle ilgili derlenen bazı çekici bilgiler bulunmaktadır. Bunlardan bazıları orta çağda bitlere ‘yoksulluğun incileri’ denilmektedir. İnsanlık birçok hastalığın bitler tarafından bulaştığını çok geç öğrenmiştir.
Bit Çeşitleri
Saç Biti pediculozis kapitis olarak bilinmektedir. Saç biti, saç diplerinde üreyen kulak arkası ve ense kökünde bulunan canlılardır. Devamlı kaşıntıya ve huzursuzluğa neden olmaktadırlar. Saç bitleri, yoğun şekilde, enseye yakın saçlara tutunmaktadır. Vücut Biti pediculus corporis ismiyle bilinmektedir ve vücut biti denilmektedir. Kıyafetlere yumurta bırakmasıyla bilinmektedir. Kasık biti phthirus pubis diğer iki türe göre daha nadir görünen bittir. Kasıklarda ve saçlar da olduğu gibi tüyler de bulunmaktadır. Yalnızca kasıkta değil kol altında da yaşayabildiği bilinmektedir. Devamlı temiz ve bakımlı olunduğunuz da görülmeyen bir sorundur. Kasık biti, saç bitinden farklı yapıya sahiptir ve sirkeleri, saç bitlerine kıyasla, çok daha küçük olmaktadırlar. Görülmeleri çok zor olmaktadır. Kasık bitleri, temas ile bulaşabilir ve tedavisi için doktora gitmek şarttır.
Bitin Yaşamı
Alt ve üstten oval ve basık 6 bacaklı ve oldukça minik olan bitler; insandan insana rahatlıkla geçebilmektedir. Hızlı çoğalan ve bulaşan bu bitler özellikle toplu yaşam yerlerinde kabus olabilmektedirler. Çoğunlukla kreş, yatakhane, okul gibi fiziksel temasın yoğun olduğu alanlarda bitler hızla çoğalacaktır. Gerekli tedbirler alınırsa sorun olmaktan çıkan bitler, bakım gerektirir. Herhangi bir hastalığı taşıma ihtimalleri olması nedeniyle hemen temizlenmelidir. Kaşıntıya neden oldukları zaman bu kaşıntılar enfeksiyona dönüşebilir.
Bitler Nasıl Ürer?
Dişi bit tek seferde 60’dan fazla yumurta bırakabilmektedir. Bu rakam saç bitlerin de 150, vücut bitlerin de 250’ye kadar çıkabilmektedir. Gerekli önlemlerin alınmaması kişi kaşıntıdan duramayabilir. Bitleri göz yardımıyla rahatlıkla temizlemek mümkündür, ancak hızlı hareket kabiliyetleri olduğu için saç bölgesinde kolay kaçabilmektedirler. Bu sebeple bit tarağı kullanmak çok daha faydalı olmaktadır. Bitler, kan emen canlılar olduğundan, belirgin özellikleri, saç derisi içine kafalarını sokabilmektedirler. Kafalarını deri içine sokarak beslenmektedirler.
Bit Nasıl Oluşur?
Bit, yerleştiği ortamda beslenmeye başlar ve o anda üremeye hazırdır. Ortalama 8 saatte 25’in üzerinde yumurta, yani sirke bırakabilir. Bu sirkeler, ortalama 8 günde yumurta halinden gelişerek bit haline geçerler. Çok kısa zaman da yetişkin haline gelen sirkelerle, üreme döngüsü başa dönmektedir. Sirkeler, saçtan uzak olsa bile, 60 saat kadar canlı kalabilmektedirler. Özellikle giysi bitleri, kıyafet araların da uzun süre uygun ortamı bekleyebilmektedirler. Bitler, uçamaz ve zıplayamaz sadece bitli bölgeyle temas halinde, yeni vücuda geçiş yapabilmektedirler. Geçiş yapıldıktan sonra, kendilerine beslenecek bir nokta bulurlar ve üreme hazırlığına başlarlar. Son derece hızlı ve kontrolsüz bir şekilde çoğalabilirler. Bakım ve temizlik yapılmadığı takdirde, kirpik ve kaş diplerine kadar yerleşirler, bazı durumlarda da ağır hasarlı ısırıklar bırakabilmektedirler.
Bitten Korunma Yöntemleri
Bitten korunmanın yolu, sürekli kontroldür. Saçlarınızı çok temiz tutmanız bitli bir kişiyle temasınız, size bulaşmasına sebep olabilmektedir. Öğrenci evlerin de, sık sık saç dipleri kontrol edilmelidir. Kuaför, berber ve daha bir çok kalabalık hizmet alanlarında, yüksek boyutlarında bit bulaştığı tespit edilmiştir. Mümkün olduğunca bu tür yerler de, kendi fırçalarınızı kullanmalısınız. En geçerli bir korunma yöntemidir. Bu tür hizmet veren yerleri sık sık uyarmalısınız. Genel temizlik yapmaları için onlara uyarıda bulunabilirsiniz. Bu kuralların dışın da başkasına ait tarak, şapka, bere havlu gibi eşyaları kullanmamaya özen göstermelisiniz.
Bit Nasıl Temizlenir?
Bit sorununu ortadan kaldırmak için kendi yöntemlerinizi kullanabilirsiniz. Bunun için bir doktora gitmeye gerek yoktur. İlaç kullandığınız da rahatlıkla yok olan bitler için eczanelerden alacağınız ilaçlar çözüm olmaktadır. Eczaneden alınan ilaç, saça uygulandıktan sonra hemen sirkeleri temizlemelisiniz. Fakat satılan hiçbir bit ilacı sirkeleri öldürmek için yeterli değildir. Bu yüzden saçınıza bakılması ve tek tek sirkelerin temizlenmesi gerekmektedir. Bitin bulunduğu saçlar, yoğun olarak temizlenmelidir. Bit bulaşan kişinin yaşadığı yerde, iş yerinde, öğrenci ise sınıftaki herkes, bitten kurtulmak için ortak çalışma yapmalıdır. Her birey ayrı saç temizliğini kendi sağlamalıdır.
