Arı nedir? Arı çeşitleri ve arı bakımı hakkında bilinmesi gereken tüm detaylar bu yazıda. Arıların Morfolojik Yapısı nasıldır? Arı nasıl bal yapar? En iyi arı balı nasıl olur?
Arı, zar kanatlılar takımına (dört adet ince ve saydam kanatları olan böcek takımı) ait, bilimsel adı Antophila olan, Apoidea familyasını oluşturan tüm böcek türlerine verilen isimdir. Besin döngüsünün devamı için olmazsa olmaz bir basamağı oluştururlar.
Arıların Tarihi
Arıların, hayvan yaşamının oluşmasından beridir yeryüzünde oldukları tahmin edilmektedir. Tam olarak ortaya çıkış yılları bilinmemektedir. Birden fazla türleri vardır. Bunlardan insanlık için en önemli olanı bal arılarıdır. Bal arıları geçmişte böcek yiyen bir familyanın alt üyesiydiler. Daha sonra evrimleşerek böcek yemeyi bıraktılar. Bal arısının yanı sıra eşek arısı, yaban arısı, marangoz arı ve bombus adlı türler de vardır. Bunlar daha sonradan evrimleşerek ortaya çıkmış türlerdir.
Arılar Hakkında Genel Bilgiler
Arıların vücudu üç kısımdan oluşur. Bu kısımlar baş, göğüs ve karındır. Vücutları yoğun bir kıl örtüsüyle kaplıdır. Bu kıllar yumuşak kıllardır. Kılların rengi türden türe değişkenlik gösterir. Arılar, içinde damarcıklar bulunan, 4 adet ince ve saydam kanatlar sayesinde uçarlar. Onların zar kanatlılar takımında sayılmasını sağlayan da budur. Bir bal arısı kolonisi yılda 15-75 kg arası polen tüketir. Ayrıca hayatta kalabilmek ve 1 kg bal üretebilmek için bir koloni her gün 8 kg bal tüketir. Bir bal arısı kolonisinin günlük su ihtiyacı ise 200 gramdır.
Arı Türleri
Arıların bal arısı, eşek arısı, yaban arısı, marangoz arı ve bombus gibi ana arı türleri kendi içlerinde de çeşitlere ayrılır ve ortaya çok fazla tür çıkar. Kafkas arısı, Kıbrıs bal arısı, Anadolu arısı bunlardan bazılarıdır. Arıların insanlar için en önemlileri bal arılarıdır. Bal arıları bal üretir ve bu da insanların en faydalı besin kaynaklarından biridir. Bal arılarının kürklü bir yapıları vardır, içi boş ağaçlarda, duvar oyuklarında veya çatı aralarında yuva yaparlar.
Vücutlarının büyük bir bölümü siyah renklidir, diğer bölümleri koyu sarı renktedir (renkler türe göre değişkenlik gösterebilir). Bir bal arısı kolonisi 30.000 bal arısından oluşabilmektedir. Nesli tehdit altında olan bir türdür. Bombus arıları, görünüş olarak bal arılarına benzerler ancak bal arılarından daha büyüktürler. Küçük duvar boşluklarında, hangar altında, zeminlerdeki deliklerde yuva yaparlar. Yaban arısı, en sık görülen arı türüdür. Açık sarı ve siyah renklerden oluşurlar. Türlere göre boyutları ve renkleri değişebilir.
Çok büyük yaban arılarının olduğu da bilinmektedir. Yaban arılarının genç dişileri kış boyunca hayatta kalır. Genç dişiler ilkbahar başlarında yumurta bırakmak ve yuva yapımına başlamak için ortaya çıkarlar. Sonbahar başlarında yeni doğan dişi ve erkek arılar çiftleşir. Daha sonra kış geldiğinde işçi arılar ve erkek arılar ölür. Arıların bir diğer türü olan eşek arıları ise genelde siyah renktedir ancak renkleri değişkenlik gösterebilmektedir. Yırtıcı bir hayvandır, böceklerle beslenirler. Genelde iri yapılı olsalar da çok küçük boyutlarda olan eşek arıları da vardır.
Arıların Morfolojik Yapısı
Baş kısmı; bu kısımda arıların gözleri, duyu organları ve ağızları bulunur. Baş kısmı göğüse oldukça ince bir boyunla bağlıdır. Bu boyunun ince olması başlarını çok daha hızlı bir şekilde hareket ettirebilmelerini sağlamaktadır. Arıların bir çift bileşik ve üç adet basit göz olmak üzere beş gözleri vardır.
Göğüs kısmı; arıların göğüs kısmında üç çift bacak ve iki çift kanat bulunur. Arıların göğüsleri onların hareket merkezidir.
Karın; arıların karın bölgeleri en karmaşık yapıya sahip bölgeleridir. Bu bölgede mide, bağırsak, üreme organı, balmumu bezleri ve iğne bulunur.
Arılar ve Doğa
Arıların doğaya ve besin zincirine hayati anlamda faydaları vardır. Arılar polenleri yayarak ve tozlaşmayı sağlayarak bitki örtüsünün yayılmasını ve çoğalmasını sağlıyor. Bitki örtüsünün yayılması diğer birçok canlının hayatta kalması anlamına geliyor. Arılar bal üretiminden ziyade bu özellikleriyle doğayı ayakta tutarlar. Ünlü bilim insanı Einstein’ın da sürekli olarak “arılar yok olursa, insanlık da yok olur” vurgusunu arıların bu özellikleri sebebi ile yaptığı bilinmektedir.
Arı Balı ve İnsan
Arıların ürettiği bal, insanların varoluşundan beridir çok önemli bir besin kaynağıdır. Balın birçok hastalığa şifa olması, vücuda çok ciddi faydalarının olması balı insan hayatında vazgeçilmez bir noktaya taşımıştır. Arılar, besin zincirine katkılarının yanı sıra ürettikleri bal ile de insan türünün en büyük destekçisidir. Bal günümüzde birçok ilaçta da kullanılır.
Arı Zehri Ne Kadar?
Geçmişte arıların zehirli olduğu ve bu zehrin insanları zamanla öldüreceği düşünülürdü. Ancak daha sonra arıların zehirlerinin dahi şifa kaynağı olduğu anlaşıldı. Bal arısının zehri, romatizmalı ağrı ve inflamasyona karşı oldukça etkili bir ilaçtır ve kullanıldığı her hastada olumlu yönde fayda sağlamıştır. Arı zehri en kuvvetli antibiyotiklerden biri olarak kabul görür. Ayrıca arı zehri mikrop öldürme konusunda da oldukça etkilidir. Yapılan deneyler sonucunda Paramezyum adı verilen mikroskobik canlı, 100 ppm’lik arı zehri çözeltisinde anında, 20 ppm’lik çözeltide ise 30 saniye içerisinde ölmüştür. Arı zehrinin temini oldukça zordur bu sebeple de fiyatları çok yüksektir. Arı zehrinin 1 gramı yaklaşık olarak 500 TL’ye satılmaktadır.
