Dana burnu Latince ismi Gryllotalpa Gryllotalpa olan ve toprak altında yaşayan zararlı bir böcek türüdür. Ortalama 3 – 5 santimetre arasında bir boya sahip olan bu zararlı böceklerin besin kaynağı bitkilerin toprak altında kalan kısımlarıdır.
Dana Burnu
Açık ya da koyu kahverengi tonlarında bir renge sahip olan bu zararlı böcekler, kadifemsi tüylere sahiptir. Vücudunun altta kalan kısmı ise sarımsı renge sahiptir. Küçük gözlere ve kısa antenlere sahip olan böceğin ön tarafında bulunan kısa ve yassı bacakları toprağı kazmak için çok uygundur.
Dana Burnu Nerelerde Yaşar?
Ülkemizde daha çok Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’da rastlanan bir tür olan dana burnu hemen hemen ülkemizin her yerinde görülebilmektedir. Genellikle toprağın 10 ile 20 santimetre arasında bir derinlikte yaşayan dana burnu böcekleri, gece olduğu zaman ya da çok bulutlu günlerde toprağın üzerine de çıkmaktadırlar. Daha çok hafif yapıdaki topraklarda yaşamayı tercih eden bu tür killi, bol humuslu ya da kumlu topraklarda daha çok gözükmektedir.
Dana Burnu Nasıl Ürer?
Genellikle 2 yılda bir yumurtlama kapasitesine sahip olan bu türün dişileri, çiftleşmeden sonra yaz mevsimi başında (mayıs / haziran) yumurtalarını toprağın altındaki odacıklara bırakırlar. Ortama 10 ya da 20 gün arasında yumurtadan çıkan nimfler ( olgunlaşmamış form) yaz mevsimi boyunca gelişmelerini sürdürürler. Kış aylarını 2. ve 3. nimf döneminde geçiren dana burnu, ilkbahar aylarının gelmesi ile beslenme ve gelişme süreçlerine devam ederler. 5. ve son nimf dönemini de geçirdikten sonra Temmuz / Ağustos ayları arasında erişkinliğe ulaşırlar ve ergin bir şekilde ikinci kışlarını geçirirler. Mayıs / Haziran ayları gibi tekrar yumurtlama dönemine girerler. Bu şekilde devam eden döngü içerisinde iki yılda bir üreme geçirirler. Yaşam süreleri oldukça kısadır.
Dana Burnunun Zararları
Gryllotalpa Gryllotalpa yani dana burnu böcekler birçok süs bitkisi özellikle de sebzeler için çok zararlıdır. Gelişmekte olan genç bitkiler için çok daha zararlı olan dana burnu böcekleri, bitkinin köküne zarar vererek kuruyup ölmesine sebep olurlar.
Toprak altında odacıklar açarak ilerledikleri sırada önlerine çıkan tohum, bitki kökü ya da yumru gibi bütün bitkisel yapıları kemirmek sureti ile zarara uğratırlar.
Dana Burnunun Zarar Verdiği Bitkiler
Toprak altında ilerlerken, daha çok yeni çimlenmekte olan ve ya yeni dikilmiş olan sebzelerin önlerine çıkan kök kısımlarını kemirirler ve keserler. Bu durumun sonucunda da sebze fidesi topraktan beslenemeyerek zamanla kurur ve ölür. Yumrulu sebzeler ( zencefil, sarımsak, havuç, kereviz, patates, turp, şeker pancarı, şalgam, soğan, yer elması ve benzeri) için de son derece zararlı olan dana burnu bu tür sebzelerin kullanılamaz hale gelmesine sebep olmaktadır.
Bu bitkiler dışında çok sayıda bitkiye zarar veren dana burnu böcekleri orman fidanları, pamuk, meyve, süs bitkileri, tütün, mısır, çeltik, ayçiçeği ve buğday başta olmak üzere birçok bitki son derece zararlıdır.
Dana Burnu İle Mücadele Yöntemleri
Özellikle çiftçiler için oldukça zararlı bir tür olan dana burnu ile mücadele sanıldığı kadar zor değildir. Uygulanacak olan birkaç basit adım ile bu zararlı böcek türünden kurtulmak oldukça kolay olacaktır. Uygulanması gereken bu yöntemlerin başında, bitki ya da sebze yetiştirilecek olan toprağın iyi bir şekilde ve zamanında işlenmesi gelmektedir. İyi bir şekilde işlenen toprak bu zararlı böceklerin doğal yaşam alanlarını, yumurtalarını ve nimflerini yok etmede oldukça etkilidir. Aynı zamanda iyi bir şekilde işlenen toprağın altından toprak yüzeyine çıkan bu böcekler doğal düşmanları ve sıcak yüzünden de yok olacaklardır. Bazı kümes hayvanları ve kuşlar da bu zararlı böcekler ile beslenirler.
Diğer bir mücadele yöntemi ise dana burnu böceklerinin gübreli topraklardan hoşlanmasından yararlanılarak yapılacak olan mücadele yöntemidir. Tarlaların, bahçelerin ya da seraların yaz sonunda doğru yerleştirilecek olan çiftlik gübresi (yanmamış) öbekleri burada toplanacak olan ergin dana burnu ve böceklerinin öldürülmesi için etkili bir yöntem olacaktır.
Eğer koruması gereken alan küçük ise, toprak mümkün olduğunca göllendirilmelidir. Bu şekilde su altında kalacak olan dana burnu böcekleri ölecektir.
Dana Burnu Zirai Mücadele
Etkili olacak olan bir diğer mücadele yöntemi ise zirai ilaçlama yöntemi olacaktır. Kullanılması gereken ilaçlar, kullanım şekilleri ve kullanım miktarları hakkında bir bilginiz yoksa kullanmamanız, kullanacaksanız da en yakın tarım müdürlüğünden yardım almanızda fayda vardır.
Zirai mücadelede önerilen zehir kepek ile kuru bir şekilde karıştırılır. Daha sonra içerisine şeker karıştırılmış olan su ile karıştırılır. Kepek süngersi bir yapı haline gelene kadar nemlendirilir. Bu şekilde hazırlamış olan zehirli karışım özellikle akşam üzeri bahçe sulama işlemi yapıldıktan sonra bitki diplerine serpilmelidir.
Hazırlanacak olan bir diğer karışım ise kepek, şeker ve pekmezdir. Hazırlanacak olan karşım bitkilerin zarar görmüş olan kısımlarına yakın yerlere doğru dökülür ve köklerine doğru serpilirse bu zararlı böcekler ile mücadelede etkili olacaklardır.
