Uyuz, Sarcoptes scabiei var. hominis parazitinin deri altına yerleşmesiyle oluşan, her yaş grubundaki insanlarda ve hayvanlarda görülebilen, çok bulaşıcı ve şiddetli kaşıntıya neden olan paraziter bir hastalıktır. Bu hastalık, 15-20 dakikalık bir sürede yakın temasla kolayca bulaşabilir.
Ana belirti, kişiyi uykudan uyandıracak kadar şiddetli kaşıntıdır. Bu kaşıntı, uyuz akarının dışkısına karşı gelişen alerjik reaksiyon sonucunda ortaya çıkar. Uyuzlu kişilerin derilerinde genellikle küçük şişlikler veya kabarcıklar oluşur. Aşırı kaşıntı nedeniyle ciltte yaralar da gözlemlenebilir.
Uyuz hastalığının yayılmasını önlemek için hijyen kurallarına dikkat etmek, enfekte kişilerle yakın temastan kaçınmak ve belirtiler görüldüğünde bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir. Tedavi genellikle topikal antiparaziter kremler veya losyonlarla yapılır ve bu tedavi süresince kişisel eşyaların temizlenmesi de hastalığın yayılmasını önlemek açısından kritik öneme sahiptir.
Uyuz böceklerinin genel olarak boyu 0,4 mm’dir. Bu böcekler çok minik ve küçük olduğundan, sadece mikroskop ile görülebilmektedir. Uyuz böceğinin vücut yapısındaki genel rengi sarıdır. Bacakları çok kısadır, ayrıca bacaklarının dışı, kıllı bir şekil almıştır. Bu tür uyuz böceklerinin, 8 adet bacağı bulunmaktadır. Uyuz böcekleri, deri altına yerleştikten sonra, yumurtalarını bırakır ve orada sayıları çoğalır. Bu böceklerin erkekleri, dişilerine göre daha iri ve büyük yapıdadırlar.
Uyuz Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Uyuz böceğinin insana bulaşması nasıl anlaşılır? Bu böceğin vücuda yerleştikten sonra, deri altın da ilerlediği alanlarda su kabarcıkları oluşturmaya başlamaktadır. Deri de oluşan kızarıklıklar, kaşıntılar ve kabarıklıklar uyuz böceğinin vücuda yerleşmesinin en önemli belirtileridir. Vücutta aşırı kaşıntı olması, deri altına uyuz böceği girmiş olabileceğini göstermektedir. Uyuz böceği daha çok, parmak araları, dirseklerin iç kısımları ve koltuk altlarına yerleşmektedir. Bu nedenle de o bölgelerde kaşıntı oluşturmaktadır ve kaşıntıları çoğunlukla geceleri yaşanmaktadır.
Uyuz Hastalığı Hakkında
Uyuz, insan da görülen ve uyuz böceğinin sebep olduğu, bulaşıcı deri hastalığıdır. Bu hastalık çoğunlukla sağlığı tehdit etmemekle birlikte moral bozucu ve çok nahoştur. Hastalığa 0.4 ile 0.6 mm çapın da çıplak gözle görülmesi mümkün olmayan ve insanın üst derisine gömülerek yerleşen çok küçük uyuz böcekleri sebep olmaktadır. Bunlar yaklaşık üç ile sekiz hafta arasın da yaşar ve bu zaman içinde deriye her gün yumurta ve dışkı bırakırlar. Bu da bir süre sonra deri de enfeksiyona neden olur. Uyuz böcekleri insan vücudu dışında bir ile iki gün arasın da giysilerde yaşamaya devam ederler. Uyuz böcekleri insanların dar alanlar da birlikte zaman geçirdikleri yerlerde yayılabilirler. Bu nedenle hastalık zaman zaman topluluklar da bakım evlerin de daha sık görülmektedir.
Norveç Uyuzu Hakkında Bilgiler
Uyuz böcekleri insandan insana geçerek bulaşmaktadır. Ortak oyunlarda, vücut bakımı yapılırken, aynı yatakta yatma veya cinsel ilişki yoluyla geçmektedir. Kısa süreli sarılma genel olarak hastalığa neden olmaz. Uyuz kuvvetli kabuklanma ile kendini göstermektedir. Ev hayvanlarının yakalandığı uyuz böcekleri insanlara geçse de çabuk ölürler. Deri tahrişleri genellikle kısa bir süre sonra kendiliğinden geçmektedir. Giysiler ve eşyalar yoluyla kullanılan yatak takımları, yorgan, giysi veya yastık yoluyla bulaşma nadir görülür. Bu duruma uyuz böceklerinin sayısal çokluğundan dolayı Norveç uyuzu denilmektedir.
Uyuz Böceği Ne Zaman Bulaşır?
Uyuz böceğinin vücudunun üstünde kanatları vardır ve kanatları pamuksu bir yapıdadır. Sıcak havalarda aktif olan uyuz böcekler insan ve hayvanların yaşadığı alanları istila ederler. Uyuz böceğinin aşağı kısmında toplamda 8 ayağı olduğu için çok ama çok hızlı hareket ederler. Uyuz böceği hayvandan ve insandan kan emmez. Bu bakımdan hayvanları ve insanları sokmaz ısırmaz. Uyuz böceği evdeki eşyalara zarar vermektedir. Deri, yün, kıl, ipek, kürk ve benzeri kıyafet ve maddelerden oluşan her türlü ürünleri kemirirler. Yani hayvansal üründen oluşan bütün eşyaları kemirirler, bazı ürünleri yediği gibi hayvansal diğer besin maddelerini de yemektedirler.
Uyuz Böceği Nasıl İlaçlanmalıdır?
Uyuz böceğinin yani uyuz böceğinin yok edilmesi ilaçlama dışın da pek mümkün olmamaktadır. Yapacağınız tek seçenek ise profesyonel bir biçim de ilaçlama ekiplerine başvurmanız olacaktır. İlaç çok güçlü kimyasallar içermesi nedeniyle yapacağınız bir yanlış kullanımı size kötü sonuçlar ve sorunlar doğurur. Profesyonel ilaçlama ekibi tarafından eviniz öncelikle havadan izole edilmelidir. Eviniz sonrasında sıvı uyuz böceği ilacı ile güzelce temizlenmelidir. En ücra köşelere kadar yayılmış olan deri böceğini tamamıyla temizleyemezsiniz. Kekik otu uyuz böceği ve deri böceği tarafından sevilmemektedir. Evinizde bu bitkiyi yani kekik yetiştirebilirsiniz. Böcek sadece evlere girmez bazen kitaplıklara saldırabilir. İşte böyle durumlar da kitapların arasına kurutulmuş bitkiler özellikle kekik koyulması gerekmektedir.
Uyuz Böceğini Doğal Yollarla Temizleme
Sedir yağı ile hazırlanan doğal bir ilaç uyuz böceğini evinizden kaçıracaktır. Bunun için sedir yağını su ile sulandırmalısınız ve evinizde bulunan çatlaklara püskürtmelisiniz. Bu yağın çok hoş bir kokusu bulunmaktadır. Böcekler sedir yağı kokusunu sevmezler. İnsanlar evlerinde sedir ağacından yapılmış sandıklar bulundururlar, bunun nedeni bu bitkinin kokusu böcekleri uzak tutar. Düzenli uygulamanız sayesinde uyuz böceklerini evinizden artık uzaklaştırabilirsiniz. Lavanta yağı bu böcek türlerinin sevmediği bir bitkisel üründür. Eğer bu lavanta yağından hazırladığınız doğal oda spreyini düzenli olarak kullanırsanız bu hayvanları uzak tutmuş olacaksınız.
Uyuz Böceği Nerede Yaşar?
Deri Böceği aynı akraban gelen uyuz böceği de tekstil atölyelerinin olabileceği yerlerde bulunabilirler ve yaşamlarını sürdürebilirler. Mağazalar, iş yerleri, fabrikalar, tekstil atölyeleri, dericiler, kilim fabrikaları ve evler de bulunma olasılıkları çok ama çok yüksektir. Bu tür yerler de üretilen veya bulunan kıyafetler giysiler ile beslenen oradan da insanlara bulaşan uyuz böceği hayatını devam ettirmek için bu alanlar da yaşarlar. Deri böceklerini ürün, mekan, insan ve hayvanlardan uzaklaştırmak veya yok etmenin en etkili ve kesin çözümü ilaçlama yaptırmaktır.
